Strona o wojnach XX Wieku

Toldo

Ławrientij Beria ( od 1921r. w Ogólnorosyjskiej Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem - WCzK, a od 1922r. w Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym - GPU), w 1938r. objął stanowisko ludowego komisarza spraw wewnętrznych (NKWD). Jego pierwszym zadaniem było przezwyciężenie chaosu wywołanego wielką czystką lat 1937-38. Uważał, że eksterminacja więźniów w łagrach stanowi marnotrawstwo siły roboczej ( w 1940r. w Związku Radzieckim były prawie 53 obozy, 425 kolonii pracy poprawczej i 50 koloni dla młodocianych, w których więziono 1668200 ludzi; inni historycy oceniają, że w 1939r. w łagrach było ponad 3,5 mln ludzi) i dlatego doprowadził do poprawy warunków życiowych w nich (większe racje żywnościowe, możliwość otrzymywania paczek od rodzin itp.).

Kierowany przez niego resort organizował masową eksterminację ludności cywilnej (obywateli radzieckich i polskich) oraz jeńców wojennych (Katyń); z jego polecenia od 1939r. deportowano ludność polską z terenów zajętych przez wojska radzieckie na mocy układu Ribbentrop-Mołotow oraz przeprowadzono przymusowe przesiedlenie Tatarów Krymskich, Czechów i innych mniejszości narodowych, w czasie których setki tysięcy zmarło. 13 lipca 1941r. wszedł w skład Państwowego Komitetu Obrony. W 1945r. został mianowany marszałkiem Związku Radzieckiego. Po śmierci Stalina próbował przechwycić władzę; występował jako zwolennik reform gospodarczych ( m.in. wstrzymał realizację kilku wielkich, a całkowicie nie opłacalnych inwestycji), liberalizacji życia w ZSRR, domagał się amnestii dla 90% więźniów, samodzielności republik radzieckich, co stało się głównym dowodem zawiązania spisku prze innych czołowych przedstawicieli władzy: Nikitę Chruszczowa i Gieorgija Malenkowa.

26 czerwca 1953r. został aresztowany w czasie posiedzenia prezydium Komitetu Centralnego, prawdopodobnie osądzony i skazany na karę śmierci jako "wróg partii i narodu" w grudniu tego roku. WG innych relacji (np. głównego uczestnika tych wydarzeń Nikity Chruszczowa) został zastrzelony, gdyż w czasie aresztowania usiłował bronić się.